Özet
ÜSKÜP HALK İNANIŞLARI
Eski Türkler İslamiyet’i kabul edene dek geniş sahalara yayılmış ve birçok farklı din ve kültürlerin etkisi altında kalmıştır. Kökü yüzyıllar öncesine dayanan dini inanış ve kültürlerin kalıntısı olarak değerlendirilen batıl inanışların birçoğu ise İslam inancının dışında olmasına rağmen nesilden nesile aktarılarak günümüze dek yaşatılmıştır. Eskiden beri bu tarz inanışlar insanların hayatlarını etkilemiş ve onları şekillendirmiştir. Halk inanışlarının tanımı ile ilgili herhangi bir bilimsel açıklama olmamakla birlikte bu tür inanışlar insanların yaşamını etkilemeye ve toplumların kültürel ve tarihsel yapısına göre birtakım değişiklikler göstererek yaşatılmaya devam etmektedir.
Sıra dağ veya dağlık anlamına gelen Balkanlar, farklı dil, din ve medeniyete mensup milletlerin yanı sıra Orta Asya’dan gelip Balkan coğrafyasına yerleşen Avarlar, Vardarlar, Peçenekler ve Kumanlar gibi Türk boylarının IV. yüzyıldan itibaren yurt edindiği bölgedir. Bin yılı aşkın bir süre zarfında Balkanlarda yaşayan farklı topluluklar kültür ve yaşam tarzı konusunda etkileşim içinde olmuşlardır. Dolayısıyla Türklerde görülen bir uygulamanın Makedon, Boşnak veya Arnavut toplumlarında da görülmesi olağan bir durumdur. Tabi ki, aynı durum Türk toplumları için de geçerlidir. Farklı coğrafyalarda benzer kültürel unsurların var olmasının da tesadüf olmadığı günümüzdeki uygulamalardan anlaşılabilir.
Çalışmada Üsküp’te yaşayan Türk, Makedon, Boşnak ve Arnavutlar arasında canlı tutulan halk kültürünün önemli öğelerinden biri olan halk inanışlarına yer verilmiştir. Üsküp yöresinde derlenen halk inanışları konularına göre sınıflandırılmış ve toplumlar arasında devam eden inanışlara ilişkin benzer ve farklı inanış ile uygulamalar değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Halk İnanışı, Türk, Makedon, Arnavut, Boşnak.