Özet
ÖMER F. OYAL’IN ROMANLARINDA GÖLGE ARKETİPİNİN GÖRÜNÜMÜ
Arketiplerin varlığı insanlığın ortaya çıktığına kadar uzanır. Bu nedenle arketipler mitoloji, din, antropoloji, psikoloji gibi birçok bilim dalından beslenir. Jung’un kişilik arketiplerinden biri olan gölge arketipi de her arketip gibi kolektif bir yapıya sahiptir. Bu nedenle bu arketip her insanda ortak bazı düşünce ve davranışlara işaret eder. Araştırmacılar her insanın bir gölge tarafının olduğu konusunda fikir birliğine varmışlardır. Çünkü her insanda görülen tipik davranışlar aslında onların gölgelerinin olduğunu gösterir. Gölge arketipi tespit edilmesi güç bir arketip olsa da insanın istemediği ve bu yüzden bilinçaltına göndermek istediği her şey olarak tanımlanabilir. Bu nedenle toplumda hoş karşılanmayan her duygu; öfke, kin, nefret, intikam gibi kişinin karanlık yönüne atıfta bulunduğu için gölgenin varlığını ispatlar. Ancak her arketip gibi gölgenin de yalnızca olumsuz yönü bulunmaz. Yaratıcılığı besleyen gölge bireylerin çeşitli konularda başarılı olmasını sağlayan bir dürtü fonksiyonu da üstlenebilir.
Günümüz romancılarından Ömer Fikret Oyal’ın altı romanında tespit edilen gölge arketipinin varlığı genellikle romanın başkişilerinde karşılaşılır. Bu kahramanların birbirinden farklı yönleri bulunsa da gölgelerinin kişiliklerine etkisi benzer yönlerini arttıran başlıca unsur olur. Bu çalışmada gölge arketipinin romanın ana kahramanlarda nasıl seyrettiği üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Psikanaliz, Mitoloji, Arketip, Gölge, Ömer F. Oyal