Özet
ÂŞIK VEYSEL’İN ŞİİRLERİNDE ÖRTMECE İFADELER/GÜZEL ADLANDIRMALAR
İnsanoğlu, hayatın her döneminde doğrudan söylediğinde problem oluşturacak ayıp, kaba, korku ifadelerinin yerine daha güzel ve kapatıcı kelimeler kullanmıştır. Bu durum hem insan psikolojisi üzerinde olumlu etkiler gösterirken hem de karşıdaki insanla olan olumlu diyaloğu destekler niteliktedir. Dil, bir toplumun tarihini, inancını yansıtan en önemli unsurlardan biridir. Bu bağlamda dili onu konuşanlardan ayrı olarak değerlendirmemek gerekir. Bu nedenle toplumda yazılı olmayan ifadeler dile farklı şekiller vermiştir. Bu şekillerle dil, zengin bir çeşitlilik oluşturarak kendi içerisinde farklı armoniler sunmuştur. Bu armoni içerisinde örtmece ve tabu unsurları geniş bir yer tutmaktadır. Birbiri arasında derin bağlar olan tabu ve örtmeceler genel olarak beraber kullanılmaktadır. Tabu, olağanüstü, korkunç, yasak aynı zamanda gizemli olan her şeydir ifadesinden hareketle tabu olan ifadelerin kullanılmasından kaçınma, zamanla örtmece unsurların ortaya çıkmasına neden olmuştur diyebiliriz. Örtmece ise toplum içerisinde doğrudan doğruya adının söylenmesi kötü, kaba, ayıp ve uğursuz sayılan kelimelerin daha uygun bir söyleyişle anlatıma akıcılık kazandırılmasıdır. Tabu ve örtmece kelimeler konusunda derin çalışmalar yapılmış olsa da bu makalede başka bir tür olan şiirde (Âşık Veysel’in şiirlerinde) örtmece unsurlar incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Örtmece, güzel adlandırma, tabu, Âşık Veysel, şiir.