TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDA TOPRAKLA İLGİLİ BEDDUA SÖZLERİ
(CURSE WORDS RELATED TO SOIL IN TURKEY TURKISH DIALECTS
)
|
Yazar
|
:
Sema Bal
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
11
|
|
Sayı |
:
35
|
|
Sayfa |
:
142-163
|
Özet
Toprak, başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılık olan Türkiye Türkçesi ağız konuşurlarının maddi, manevi yaşamlarının merkezinde konumlanmaktadır. Dini inanışlar bakımından yaratılışın başlangıcı ve yaşamın bitişiyle de doğrudan ilişkilendirildiği için kutsiyet de atfedilen toprak kavramı, toplumun zihninde önemli bir yer tutmakta bu, doğal olarak dile de yansımaktadır. Bu çalışmada toplumun zihnindeki toprak algısının beddua sözleri üzerinden nasıl dışa vurduğunun anlaşılması amaçlanmıştır. Hangi durumlarda sarf edilen bedduaların toprakla ilişkili olduğu, bunlarda hangi bağlamlarda hangi toprak sözlerinin seçildiği ve bu sözlerin hangi anlamları karşıladığı tespit edilmiştir. Bu maksatla Türkiye Türkçesi ağızlarına dair çalışmalardaki deşifre ağız metinleri taranarak toprakla ilgili beddualar derlenmiş, belirlenmiş olan üç araştırma sorusu doğrultusunda Tematik İçerik Analizi yapılmak üzere kodlanarak ortak temalarına göre tasnif edilmiştir. Beddua sözleri, söylendikleri anda aynı zamanda lanetleme işi de yapılmış olduğu için edim söz sınıfında kabul edilmektedir. Temalarına göre tasnif edilen toprakla ilgili beddualar dil işlevleri bakımından incelenmiş, içerdikleri toprak sözlerinin geçtikleri bağlama göre karşıladıkları anlamlar saptanmıştır. Böylece Türkiye Türkçesi ağız konuşurlarının zihnindeki toprak algısının beddualar üzerinden açığa vuran yönünün aydınlatılması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi Ağızları, Anadolu Ağızları, Beddua, Kargış, Toprak, Söz Edimleri, Edim Söz, Dil İşlevleri, Tematik İçerik Analizi
Abstract
Soil is located both materially and spiritually at the center of the lives of Turkey Turkish dialect speakers whose main livelihoods are agriculture and livestock breeding. Soil concept which is consecrated because it is directly associated with the creation of human and ending of life in terms of religious beliefs it occupies an important position in the minds of the society and this reflects naturally in their language as well. In this study it is aimed to understand how the perception of soil concept in the minds of the society is expressed through their curse words. In which situations curses are related to soil, which soil phrases are chosen according to their context and which meanings were meant by these soil phrases are determined. For this purpose, curses related to soil are compiled by scanning the deciphered dialect texts included in the studies made on Turkey Turkish dialects and to make a Thematic Content Analysis they are coded to be categorized by their common themes in line with the three determined research questions. Curse words accepted as speech acts since the cursing is also done at the same time when they are uttered. Thematically classified curses have analysed according to their language functions and the meanings fulfilled by the soil phrases they include are detected. Thus, it is aimed to enlighten the aspect of the perception of soil in the minds of Turkey Turkish dialect speakers revealed through their curse words.
Keywords
Turkey Turkish Dialects, Anatolian Dialects, Curses, Soil, Speech Acts, Illocution, Language Functio