FUZÛLÎ VE AZİZ NESİN’İN “LEYLÂ İLE MECNÛN”LARININ MUKAYESESİ
(THE COMPARISON OF FUZÛLÎ AND AZİZ NESİN’S “LEYLÂ AND MECNÛN”
)
|
Yazar
|
:
Süleyman Yiğit
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
12
|
|
Sayfa |
:
364-394
|
Özet
Kökleri Arap toplumundaki halk anlatılarına dayanan Leylâ ile Mecnûn, ilk olarak İran edebiyatı şairlerinden Nizâmî-i Gencevî (öl. 1204) tarafından planlı bir hikâye şekline getirilerek kaleme alınmıştır. Hikâye, yazıldığı tarihten itibaren pek çok şairin ilgisini çekmiş ve yeniden üretilmiştir. 16. yüzyıl Klâsik Türk edebiyatı şairlerinden Fuzûlî tarafından kaleme alınan Leylâ vü Mecnûn adlı eser Türk edebiyatındaki en güzel Leylâ ile Mecnûn olarak kabul edilir. Söz konusu hikâye Fuzûlî’den sonra da yazılmaya devam etmiştir. Bunun yanında Klâsik Türk edebiyatı ile sınırlı kalmamış, yeni türlerin Türk edebiyatına yerleşmeye başladığı modernleşme döneminde ve sonrasında da üretilmiştir. Fuzûlî’den yaklaşık dört asır sonra Leylâ ile Mecnûn kaleme alan isimlerden biri de Aziz Nesin’dir. Daha çok mizahi ve eleştirel yönleri ağır basan eserleri ile tanınan Aziz Nesin, Fuzûlî’ye ait mesnevîden hareketle hikâye tarzında bir Leylâ ile Mecnûn kaleme almıştır. Söz konusu hikâyeyi yazarken kurguda yaptığı küçük değişikliklerin haricinde olay örgüsünde Fuzûlî’ye bağlı kalan Aziz Nesin, asıl özgünlüğü hikâyenin içinde yer yer kullandığı şiirlerde yakalamıştır. Bu çalışmada, Fuzûlî’ye ait Leylâ vü Mecnûn mesnevîsi ve Aziz Nesin’e ait Leylâ ile Mecnun hikâyesi mukayese edilecek, hikâyelerde yer alan şiirler dil ve üslûp açısından incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Fuzûlî, Aziz Nesin, Leylâ ile Mecnûn, mukayeseli edebiyat, metinlerarasılık.
Abstract
Leylâ ile Mecnûn based on folk narratives of Arab communities, firstly written by Nizâmî-i Gencevî (d. 1204), one of the renowned poets of Persian literature by forming as a planned story. Beginning from its origin, the story has been so attractive for various poets and it has been rewritten several times. Leylâ vü Mecnûn written by Fuzûlî, one of the poets of 16. century Classical Turkish literature, is known as the best Leylâ ile Mecnûn mesnevî. Mentioned story has been continued to be written after Fuzûlî’s text. Moreover, the story was not restricted with only Classical Turkish literature and continued to be written in the modernization period in which new genres begin to settle in Turkish literature. After Fuzûlî -around four centuries-, Aziz Nesin is one of the writers rewritten Leylâ ile Mecnûn. Nesin who is well-known with his humorous and critical texts, wrote Leylâ ile Mecnûn in the form of story by depending on Fuzûlî’s text. Nesin adhered to Fuzûlî in terms of plot except little changes made in fiction, on the other hand he reached a genuine discourse thanks to his poems located in the story. In this study, the mesnevî Leylâ vü Mecnûn of Fuzûlî and the story Leylâ ile Mecnun of Aziz Nesin will be compared, and poems in the story will be analyzed in respect to linguistic and stylistic features.
Keywords
Fuzûlî, Aziz Nesin, Leylâ ile Mecnûn, comparative literature, intertextuality.