TÜRK DİLİNDE -s ÇOKLUK EKİ
(The Turkic Plural in -s
)
|
Yazar
|
:
Juha Janhunen
|
Çeviren
Uluhan Özalan
|
|
Türü |
:
Çeviri
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
13
|
|
Sayfa |
:
485-495
|
Özet
Ortak Türk dilinde çokluk eki olan –lAr ekinin yanı sıra Çuvaşça da dâhil olmak üzere Türk dillerinde daha eskiye dayanan ve *-s olarak ihya edilebilecek bir çokluk eki bulunmaktadır. Ortak Türk dilinde (*)-z, Bulgar Türkçesinde ise (*)-r biçiminde temsil edilen bu ek tartışmalı bir içeriğe sahip olup bazı Türkologlar tarafından kabul görürken bazıları tarafından reddedilmektedir. Dil içi ihya (internal reconstruction) metodunun uygulandığı bu çalışmada söz konusu ekin Pre-Proto-Türk dilinde varlığının reddedilmesinin herhangi bir nedeninin olmadığı gözler önüne serilmektedir. Çağdaş Türk dillerinde zamirler, sayılar, vücut kısımlarının adları ve bunların dışında kalan az sayıda bazı kelimeleri içeren ad kategorisindeki sözcük birimlerinde bu ek muhafaza edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Türk dili, Proto-Türk dili, Pre-Proto-Türk dili, dil içi ihya, artzamanlı ekleşme bilgisi, çokluk eki
Abstract
Apart from the Common Turkic plural marker *-lAr, the Turkic languages, including Chuvash, show traces of an older plural marker that may be reconstructed as *-s, represented as (*)-z in Common Turkic and as (*)-r
in Bulghar Turkic. This marker has been controversial, postulated by some and rejected by other Turkologists. Applying the method of internal reconstruction, the present paper shows that there is no reason to deny its existence in Pre-Proto-Turkic. In the modern Turkic languages it is preserved in several types of nominal lexemes, including pronouns, numerals, names of body parts, and occasional other nouns.
Keywords
Turkic, Proto-Turkic, Pre-Proto-Turkic, internal reconstruction, diachronic morphology, plural marki