KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE YEMEN VE İLGİLİ UNSURLAR
(YEMEN AND RELATED ELEMENTS IN CLASSICAL TURKISH POETRY
)
|
Yazar
|
:
Doç. Dr. Murat Öztürk
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
38-61
|
Özet
Klasik Türk şiirinde türlü benzetmelere, hayal ve telmih unsurlarına konu edilen çok sayıda coğrafî bölge ve mekân bulunur. Bu mekânlar arasında Yemen de bulunur. Yemen, şairler tarafından divan şiirinin telmih ve benzetme dünyası içinde çok bilinen bazı unsurlarıyla anılır. Bu unsurlar arasında kırmızı rengiyle bilinen akik taşı, Aden incisi, en iyi Yemen’den görüldüğüne inanılan ve akik taşına rengini verdiğine inanılan Süheyl yıldızı, Yemen kahvesi, Yemen’den esen ve peygamberin hadisine konu olan rüzgâr, Kur?an’da adları zikredilen Ad kavmi, Şeddad, İrem bağı ve Belkıs; Yemenli olduğu bilinen Veysel Karanî ve tasavvufî hikâyesiyle bilinen Şeyh San?an bulunur.
Bu çalışmada Yemen’le ilgili bu unsurların şair dünyasında hangi anlam ilişkileri çerçevesinde ele alındığı, şairlerin hayal ve benzetme dünyalarında hangi özellikleriyle yer aldığı ele alınmıştır. Bu sebeple taranan divanlardan seçilen beyitler bu anlam ilişkileri çerçevesinde tasnif edilmiş ve kısaca izah edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Yemen, Aden incisi, akik, Veysel Karani, kahve, Şeyh San?an, Belkıs.
Abstract
In classical Turkish poetry, there are many geographic regions and places which are subject to various metaphors, imagination and telmih elements. These places include Yemen. Yemen is remembered by poets with some well-known elements of divan poetry in the world of telmih and analogy. Among these elements is the akik stone known with its red color, the pearl of Aden, the Suheyl star who is believed to be seen from the best Yemen and believed to give the color of the agate stone, the Yemen coffee, The wind blowing from Yemen and the subject of the prophet Mohammad; Ad people mentioned in the Qur'an, Sheddad, Irem and Belkis; Veysel Karani, known to be Yemeni, and Shaykh San bilinenan, known for his mystical story.
In this study, which elements of Yemen related to the meaning of relations in the world of poets, the characteristics of poets in the worlds of imagination and simulation are discussed. For this reason, the couplets chosen from the scanned divisions were classified and briefly explained in the framework of these meaning relations.
Keywords
Yemen, Aden pearl, agate, Veysel Karanî, coffee, Sheikh Sanan, Belkis